რიცხვი და არტიკლი

1. შესასწავლი გრამატიკული საკითხი¶

თემა¶

1. არსებითი სახელის მორფოლოგია: რიცხვის კატეგორია (El número).
2. განმსაზღვრელები: განსაზღვრული და განუსაზღვრელი არტიკლები (Artículos determinados e indeterminados).

აღწერა¶

მოცემული საგაკვეთილო მოდული ითვალისწინებს არსებითი სახელის მრავლობითი რიცხვის ფორმირების მორფოლოგიური წესების სიღრმისეულ შესწავლას. დეტალურად იქნება გაანალიზებული სუფიქსაციის პრინციპები როგორც ხმოვანზე (-s), ისე თანხმოვანზე (-es) დაბოლოებული ლექსიკური ერთეულებისთვის, აგრეთვე ორთოგრაფიული ცვლილებები (მაგ., -z > -ces). პარალელურად, შესწავლილ იქნება ესპანური ენის არტიკლთა სისტემა, კერძოდ, განსაზღვრული (el, la, los, las) და განუსაზღვრელი (un, una, unos, unas) არტიკლების ფუნქციური და სემანტიკური დიფერენციაცია. განსაკუთრებული ყურადღება დაეთმობა მათი შეთანხმების კანონზომიერებას არსებით სახელთან სქესისა და რიცხვის მიხედვით, რაც წარმოადგენს ესპანური სინტაქსის ფუნდამენტურ პრინციპს.

2. კავშირი ესპანური გრამატიკის სხვა ნაწილებთან¶

არსებითი სახელის რიცხვისა და არტიკლის კატეგორიები უშუალოდ და მჭიდროდ უკავშირდება წინა საგაკვეთილო მოდულში განხილულ სქესის გრამატიკულ კატეგორიას. ეს სამი ელემენტი (სქესი, რიცხვი, არტიკლი) ერთობლიობაში ქმნის სახელად ფრაზას (Grupo Nominal), რომელიც ესპანური სინტაქსის ფუნდამენტური სტრუქტურული ერთეულია. არტიკლის სწორი შერჩევა, რომელიც დამოკიდებულია საგნის/პიროვნების კონკრეტულობასა და ცნობადობაზე კომუნიკაციის აქტში, და მისი მორფოლოგიური შეთანხმება არსებით სახელთან სქესსა და რიცხვში, წარმოადგენს გრამატიკულად გამართული და სემანტიკურად ზუსტი საუბრის აუცილებელ წინაპირობას. ამდენად, ეს გაკვეთილი აერთიანებს და ამყარებს უკვე არსებულ ცოდნას, ამასთანავე, ამზადებს მყარ საფუძველს ზედსართავი სახელის შესასწავლად, რომელიც, თავის მხრივ, ასევე სრულად ექვემდებარება შეთანხმების იმავე მორფოსინტაქსურ პრინციპებს. ამ კომპონენტების ჰარმონიული ფუნქციონირების გააზრება მსმენელს საშუალებას აძლევს, ააგოს ლოგიკურად და სტრუქტურულად გამართული წინადადებები.

3. "რიცხვი" - წყარო "Nueva gramática básica de la lengua española"-დან¶

Capítulo 3: El número¶

3.1 Concepto de número¶

El número es una propiedad gramatical de los sustantivos, los pronombres, los adjetivos, los determinantes y los verbos que opone dos valores: el singular y el plural. En el sustantivo y el pronombre el número posee dos características:

• Es signo de unidad / pluralidad. Las marcas de número en el nombre y en el pronombre están asociadas a los contenidos ‘unidad’ y ‘pluralidad’ o ‘multiplicidad’. Prototípicamente, el singular significa ‘uno’ (árbol, dedo, país) y el plural, ‘más de uno’ (árboles, dedos, países).
• Es rasgo inherente. Sustantivos y pronombres imponen sus marcas de número a determinantes, cuantificadores, adjetivos y verbos cuando forman con ellos construcciones concordadas: Ya llega el cortejo; los amigos, un nuevo día.

3.3 Reglas para la formación del plural¶

3.3.1 Reglas generales¶

Mientras que el singular no presenta marca específica, el plural aparece marcado generalmente por las terminaciones -s o -es.

3.3.1.1 Voces terminadas en vocal¶

Las palabras que acaban en vocal átona y en -á, -é, -ó tónicas hacen el plural en -s: casas, calles, yanquis, libros, tribus, sofás, cafés, platós.

3.3.1.2 Voces terminadas en consonante¶

Los nombres acabados en -l, -n, -r, -d, -z, -j hacen el plural en -es: cónsules, leones, caracteres, paredes, peces, relojes.

Capítulo 9: El artículo¶

9.1 Caracterización¶

El artículo es un determinante que sirve para delimitar la extensión significativa del grupo nominal del que forma parte y que ayuda, por tanto, a presentar su referente o a identificarlo en el contexto.

9.1.1 Clases y paradigma¶

Existen dos clases de artículo:

• El indeterminado o indefinido. Se usa para presentar entidades nuevas en el discurso: Hoy he recibido una carta (no hay noticia previa de ella).
• El determinado o definido. Permite hacer referencia a una entidad que se supone identificable por el oyente: Hoy he recibido la carta.

9.2 Particularidades¶

9.2.1 Las formas del artículo femenino¶

Además de la y una, el artículo femenino singular presenta las formas el y un cuando precede inmediatamente a nombres que comienzan por /a/ tónica (en la escritura a- o ha-, lleven tilde o no): el agua, el habla, un área, un hada.

4. არსებითი სახელის რიცხვის კატეგორია (El número)¶

ესპანურ ენაში არსებით სახელს გააჩნია ორი რიცხვი: მხოლობითი (singular), რომელიც ერთეულს აღნიშნავს, და მრავლობითი (plural), რომელიც ერთზე მეტ ერთეულს გულისხმობს. მრავლობითი რიცხვის ფორმირება ექვემდებარება მკაფიო მორფოლოგიურ წესებს:

4.1 ხმოვანზე დაბოლოებული არსებითი სახელები¶

თუ სიტყვა მთავრდება ხმოვანზე (a, e, i, o, u), მრავლობითი რიცხვის საწარმოებლად მას ემატება სუფიქსი -s.

4.2 თანხმოვანზე დაბოლოებული არსებითი სახელები¶

თუ სიტყვა მთავრდება თანხმოვანზე, მრავლობითი რიცხვის საწარმოებლად მას ემატება სუფიქსი -es.

4.3 "-z" დაბოლოება¶

არსებითი სახელები, რომლებიც მთავრდება -z-ზე, მრავლობით რიცხვში განიცდიან ორთოგრაფიულ ცვლილებას: z იცვლება c-თი და ემატება -es სუფიქსი.

5. არტიკლები (Los artículos)¶

არტიკლი არის დეტერმინანტი, რომელიც წინ უძღვის არსებით სახელს და აკონკრეტებს მის მნიშვნელობას, მიუთითებს მის ცნობადობაზე მოსაუბრეთათვის. ესპანურში არსებობს ორი ტიპის არტიკლი:

5.1 განსაზღვრული არტიკლი (Artículo determinado)¶

გამოიყენება მაშინ, როდესაც საუბარია კონკრეტულ, მოსაუბრისთვის უკვე ცნობილ, იდენტიფიცირებად საგანზე ან პიროვნებაზე. მისი ფორმებია:

5.2 განუსაზღვრელი არტიკლი (Artículo indeterminado)¶

გამოიყენება მაშინ, როდესაც საუბარია ზოგად, არაკონკრეტულ საგანზე ან პიროვნებაზე, ან როდესაც მას პირველად ვახსენებთ საუბარში. მისი ფორმებია:

6. სქესის, რიცხვისა და არტიკლის ურთიერთკავშირის ილუსტრაცია¶

6. თემატური ლექსიკური მინიმუმი¶

6.1. ეთნონიმები - ეროვნების/წარმომავლობის გამომხატველი სიტყვები (Nacionalidades)¶

6.2. პროფესიები (Profesiones)¶

6.3. ურბანული ინფრასტრუქტურის ობიექტები (Lugares de la ciudad)¶